“Yarın, ‘Amerikalı Alpaslanlar uzaya çıkıyor’ dediğimiz zaman yanlış olur. Ya da ‘Rus Cacabeyler’ dediğimiz zaman olmayacaktır.” diyen TUA Başkanı, Türk astronotlar için gelen isim önerilerinin uygun olmadığını belirtti.
Geçtiğimiz günlerde Milli Uzay Programı’nın açıklanmasıyla birlikte en çok tartışılan konulardan biri de uzaya çıkacak Türk bilim insanlarına verilecek isimdi. Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım, uzaya çıkacak Türk bilim insanları için önerilen isimlerle ilgili açıklamalarda bulundu.
“Türk Dil Kurumu Başkanımız ziyaretimize gelmişti. Başkan beyle şunda mutabık kaldık; özel isim kullanılması doğru değil.” diyen TUA Başkanı, “Eğer bunu astronot yerine kullanacaksak; astronot sadece Türk olmayacak. Amerikalı astronot da olacak. Yarın, ‘Amerikalı Alpaslanlar uzaya çıkıyor’ dediğimiz zaman yanlış olur. Ya da ‘Rus Cacabeyler’ dediğimiz zaman olmayacaktır. Bu sefer insanlar yine astronot ismini kullanmaya devam edecek. Astronot bir cins isimdir, bir cins isim olarak bir teklif bulunması doğrudur. Özel isimler bence yerinde değil.” dedi.
“Uzaya çıkacak ilk Türk’ün kadın ya da erkek olmasının bir önemi yok”
Şu ana kadar gelen öneriler arasında kendilerine yakın buldukları bir isim olmadığını ifade eden Yıldırım, “Özbek bir kardeşim aradı, ‘Bizde bir isim var aramaya gerek yok. Biz ‘fezagir‘ deriz’ dedi mesela. Fezagir mana olarak çok doğru, ses olarak bize çok uyar mı tartışılabilir. Ama her hâlükârda halkın beğenisine sunacağımız için, bir anket çalışması bile yapılabilir. En son kararı da Sayın Cumhurbaşkanımız verecektir. Onu göreceğiz. Ama benim gönlümde bu veya buna benzer kelime var. İçinde feza geçebilir. Gök de geçebilir” şeklinde konuştu.
Uzaya gidecek ilk Türk’ün kadın ya da erkek olmasının kendileri için bir önemi olmadığını ifade eden TUA Başkanı, “Önemli olan kriterleri sağlaması. Çok zor bir eğitimden bahsediyoruz. Bu çok ayrı bir hedef, ay hedefiyle ilgisi yok. Bir Türk vatandaşının uzaya çıkması ve uzay istasyonunda bilimsel deney yapması. Bir turistik gezi gibi düşünmüyoruz. Ama fiziki özellikler çok ağırdır, fiziki şartlar ağırdır. Fiziki özelliklerin ona uygun olması lazım. Dünyada tercih edilenler pilotaj eğitimi almış, aktif pilot olabilir olmayabilir veya havacılık eğitimi almış insanlardan tercih ediliyor” ifadelerini kullandı.
Türkiye Uzay Ajansı’nın projelerinin kendi bütçeleri olacak
Türkiye Uzay Ajansı’nın bütçesi hakkında da konuşan Yıldırım, “38 milyon devlet bütçesinden verilen bir paydır; ama bir çok kurumdan aldığımız katkı paylarımız var. Sadece bunlara baktığınız zaman Uzay Ajansı’nın bütçesi 50 milyon doların üzerine çıkıyor. Bu çok büyük para değil doğru, bana sorsanız ben milyar dolar isterim; ama ülkemizin şartları da belli. Biz bunları doğru değerlendirmek zorundayız. Ay hedefi gibi, astronot göndermek hedefi gibi BKZS gibi büyük projelerde bunların hepsinde projelerin kendi bütçeleri olacak. Uzay Ajansı bütçesinden karşılanma zorunluluğu yok. Bunu çok rahatlıkla biz gerekli kurumlara ilettiğimiz zaman bütçeyi ayrıca alacağız ve kullanacağız.” dedi
TUA Başkanı Yıldırım’a göre Türkiye, sürekli bir roket fırlatma üssü için de uygun bir konum değil. “Türkiye’den fırlatma mümkün; ama uzay limanımızı Türkiye’de kuramayız.” diyen Yıldırım, “Her yörüngeye her açıya fırlatma yapabilecek bir yere sahip olmanız lazım. Türkiye buna uygun değil. Yerden kontrol için geniş çaplı antenler gerekiyor. Şu anda Türkiye’de bu yok. Bunun da alt yapısını kuracağız. En azından 1 tane büyük antene ihtiyacımız var” şeklinde konuştu.
